Co to jest sól bez soli, jaki ma skład i jaka jest jej rola?
Sól bez soli, czyli sól morska pozbawiona chlorku sodu (NaCl). W skład soli bez soli wchodzą wszystkie podstawowe składniki soli morskiej takie jak: Magnez, Wapń, Potas, Brom, Fluor, Bar, Jod oraz pozostałe mikroelementy. Zazwyczaj są dodawane samoistnie w postaci zanieczyszczeń np. magnezu naturalnego pochodzenia czy potasu, które są pozyskiwane z odsalania wody morskiej.
Sól bez soli jest jednym z najważniejszych elementów podczas stosowania np. Metody Balinga czy suplementacji chlorku wapnia i wodorowęglanu sodu.
Ogólnie przyjęło się, iż podawanie soli bez soli jest to suplementacja mikroelementów. Jest to mylne podejście. Rolą soli bez soli nie jest uzupełnianie mikroelementów zużywanych przez koralowce. Zadaniem podawania roztworu soli bez soli jest utrzymanie równych stosunków wszystkich soli zawartych w wodzie morskiej. Jest to zgodne z regułą Dittmara mówiąca o tym, że główne składniki wody morskiej mają zawsze ten sam, stały stosunek bez względu na szerokość geograficzną.
Dlaczego powinniśmy stosować sól bez soli podczas dodawania chlorku wapnia i wodorowęglanu sodu?
Jak wiadomo, koralowce twarde są zbudowane głównie z węglanu wapnia (CaCO3) i ten związek potrzebny jest im do budowy szkieletu. Niestety jest to substancja nierozpuszczalna w naturalnej wodzie morskiej. Dlatego jedną z metod omijającą ten problem jest podawanie Ca++ i HCO3- osobno, w postaci roztworów – rozpuszczalnych w wodzie chlorku wapnia (CaCl2) i wodorowęglanu sodu (NaHCO3).
Jednak podczas tej reakcji powstaje także produkt uboczny, a jest nim między innymi chlorek sodu (NaCl). Wynika to z równania reakcji: CaCl2 + 2NaHCO3 = > CaCO3 + 2NaCl + H2O + CO2.
Można by powiedzieć, owszem powstaje chlorek sodu, ale mamy go wiele w wodzie morskiej i czy to troszkę więcej w czymś przeszkodzi? Tak, jest to bardzo duży problem, a mianowicie zwiększa nam się ilość chlorku sodu, powodując wzrost zasolenia. Jednak nie jest to wzrost zasolenia naturalnego do wody morskiej. Jest to zasolenie solą samym chlorkiem sodu, czyli zmieniamy niezmienny od wieków skład procentowy wody morskiej. Wielu akwarystów błędnie zakłada, że łatwo to skorygować robiąc podmiany. Pamiętajmy jednak, że jedyny sposób, żeby ten brak równowagi skorygować podmianą, to 100% wymiana wody.
W rzeczywistości mało kto robi regularne podmiany wody większe niż 10%. Wielu akwarystów nie podaje roztworu Soli bez Soli, stosując tylko dwa główne (czasami trzy) roztwory Metody Ballinga.
Taka suplementacja zapewne nie spowoduje problemów przez kilka tygodni czy nawet miesięcy. W rzeczywistości, na skutek reakcji chemicznych zachodzących w akwarium morskim, zachodzi nam proces zubożania wody z mikroelementów. Paradoksalnie zasolenie będzie stałe, ale generowane przez nadmiar NaCl.
Dzisiaj stosuje się różne adaptacje Metody Balinga®. Jednak stara, oryginalna metoda była bardziej skuteczna, akwaryści mieli dużo mniej problemów z utrzymaniem stałych parametrów niż obecnie. Niestety główną przyczyną jest lekceważenie i niepodawanie roztworu soli bez soli.